657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, memurun göreve gelmeme durumlarında uygulanacak cezaları açıkça belirtmiştir. Bu cezalar, memurun göreve gelmediği gün sayısına ve duruma göre değişiklik göstermektedir.
1 Gün İşe Gelmemenin Cezası
Kanuna göre, özürsüz olarak 1 veya 2 gün göreve gelmeyen memura "Aylıktan Kesme Cezası" uygulanır. Bu ceza, memurun maaşından belirli bir oranda kesinti yapılması anlamına gelir.
3-9 Gün Arası İşe Gelmeme
Özürsüz ve kesintisiz 3 ila 9 gün arasında göreve gelmeyen memura ise "Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası" verilir. Bu ceza, memurun belirli bir süre terfi etmesini engeller.
10 Gün Kesintisiz İşe Gelmeme
657 sayılı kanunun 94. maddesi gereğince, kesintisiz olarak 10 gün boyunca göreve mazeretsiz gelmeyen memur, yazılı müracaata gerek olmadan görevden çekilmiş sayılır. Bu durumda memurun memuriyeti sona erdirilir.
Toplamda 20 Gün İşe Gelmeme
Bir yıl içinde özürsüz olarak toplamda 20 gün göreve gelmeyen memura "Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezası" uygulanır. Bu en ağır cezalardan biri olup, memuriyetin tamamen sona ermesine neden olur.
Mazeret Durumları ve Uygulamadaki Sorunlar
Mazeretli olma hali, memurun göreve gelmemesi durumunda cezaların uygulanmaması için ön koşuldur. Ancak hangi durumların mazeret kabul edileceği ve kesintisiz gün hesabının nasıl yapılacağı, uygulamada sıklıkla tartışmalara neden olmaktadır. Yargı kararları ve Devlet Personel Başkanlığı’nın görüşleri bu gibi durumlarda yol gösterici olabilir.
Mahkeme Kararları ve Örnek Olaylar
Yargı kararları ve önceki yıllarda verilmiş Devlet Personel Başkanlığı kararları, memurların bu tür durumlarla karşılaşması halinde hangi yaptırımların uygulanacağı konusunda rehber niteliğindedir.
T.C. D A N I Ş T A Y ONİKİNCİ DAİRE Esas No : 2012/4436 Karar No : 2015/6001
........Her ne kadar davacının 31.05.2010-04.06.2010 tarihleri arasında işe gitmediği hususu sabit olsa da, söz konusu tarihlerde işe gitmemesinin eşinin babasının vefatından kaynaklandığı, geçerli bir mazereti olan davacının bu mazereti nedeniyle işe başladığı tarihte izin talebinde bulunduğu, ayrıca 657 sayılı Kanun’un 104. maddesinde 6111 sayılı Kanun ile yapılan ve 13.02.2011 tarihinden itibaren yürürlüğe giren değişiklikle; memurların kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde isteği üzerine yedi gün izin verileceği düzenlemesinin getirildiği görülmektedir.Bu durumda; geçerli bir mazereti nedeniyle işe gidemediği ve işe başladığı tarihte mazeretini de belirtmek suretiyle izin talebinde bulunduğu açık olan davacının.........1/30 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararında da hukuki isabet bulunmamaktadır
Göreve Gelmeme Fiili Gün Olarak Hesaplanması Gerektiği Yönünde Karar
DANIŞTAY KARARI, 1. Daire 1983/309 E., 1983/323 K., 15.12.1983 T.
Esasen, sözü edilen 125.maddenin E-d bendindeki, "özürsüz olarak kesin tisiz 10 gün veya bir yılda toplam 20 gün göreve gelmeme" ibaresinde yer alan "gün" sözcüğünden tam bir çalışma gününün amaçlandığı, hükmün anlatım biçiminden derhal ve açık olarak anlaşılmaktadır. Bu nedenlerle, tam gün olarak toplam 20 gün devamsızlığı olmayan, ancak görevden uzak kaldığı saatlerin toplamı 20 günü geçen bir memurun 657 sayılı Yasanın değişik 126.maddesinin E-d fıkrası uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezasıyla cezalandırılamıyacağı mütalaa kılındı. İdari İşler Kurulundan geçmemiştir.
Özürsüz Olarak Bir Yıl İçinde İfadesinde Yıl Hesabının Nasıl Yapılacağına İlişkin DPB Görüşü
Devlet Personel Başkanlığınca verilen 08/07/2014 tarih ve 343 sayılı görüşte " 1 yıllık sürenin hesabında takvim yılının değil memurun devamsızlık yaptığı son günden önceki bir yıllık zaman diliminin anlaşılması gerektiği bildirilmiştir."
Konunun daha iyi anlaşılması için konuyu bir örnekle açıklamamız gerekirse örneğin 20.07.2017 tarihinde özürsüz olarak 2 gün göreve gelmeyen memur hakkında disiplin soruşturması yapılması durumunda ilgiliye bu iki gün için aylıktan kesme cezası verilip aynı zamanda 20.07.2016 tarihinden 20.07.2017 tarihleri arasında ilgili memurun özürsüz olarak devamsızlıkları olup olmadığı incelenmelidir.Eğer ilgili memurun bu dönem içerisindeki devamsızlıklarının toplamı 20 güne ulaşmış veya geçmiş ise ilgili memurun Devlet Memurluğundan çıkarılması yönünde işlem yapılabilecektir.
Çekilme İşleminde Kesintisiz 10 Gün Hesabında Hafta sonu ve Bayram Günlerinin Hesaba Katılması Hakkında DPB Görüşü
ÖZET : Devlet memurunun çekilme isteğinde bulunmuş sayılabilmesi için gerekli görevin kesintisiz 10 gün terk edilmesindeki sürenin hesabında hafta sonu tatil günleri ile ulusal, milli ve resmi bayram günlerinin de hesaba katılması gerektiği hk. (21.09.1999-17 sayılı Bülten-43. Sayfa)
Bu hükme göre, Devlet memurunun çekilme isteğinde bulunmuş sayılabilmesi için gerekli görevi terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi koşulunun, çalışma günlerinin arasında kalan hafta sonu tatil günleri ile ulusal, milli ve resmi bayram günlerinin de hesaba katılması suretiyle belirlenmesi, 10 uncu günün tatile rastlaması halinde ise bu tatilden sonraki ilk mesai gününün 10 uncu gün olarak kabul edilmesi gerektiği mütalaa edilmektedir.
Sokağa Çıkma Yasağı Nedeniyle İşe Gelmeyen Memurun Mazeretinin Geçerli Olduğu Hakkında DPB Görüşü
ÖZET: Sokağa çıkma yasağı sebebiyle görevine gelemeyen memurun çekilmiş sayılıp sayılamayacağı hk. (29/04/2016-2641)
-Kamu düzeni ve kamu güvenliği nedeni ile ilan edilen sokağa çıkma yasağı sebebiyle göreve gelemeyen memurun, bu durumu resmi makamlarca verilmiş bir belge ile ispat etmesi durumunda, göreve gelemediği bu sürelerin yıllık izinden düşülemeyeceği, mazeret izni kapsamında değerlendirilemeyeceği ve bu süreler için kişi hakkında herhangi bir işlem yapılmasının, uygun olmayacağı mütalaa edilmektedir.
