her yıl bir kademe ilerlemesi, her üç yılda bir derece yükselmesi yapmaktadır. Bu kapsamda 4 yıllık fakülte mezunları 9. derecenin 1. kademesinde göreve başlamaktadır.
Genel kural bu olmakla birlikte memurlar öğrenim durumuyla ihraz ettikleri unvanlar, bulundukları hizmet sınıfı, atandıkları kadro unvanı veya lisansüstü eğitime bağlı olarak ilave derece veya kademelerden yararlanmaktadır. Bu hususlar özel olarak 657 sayılı Kanunun 36. maddesinin Ortak Hükümler bölümünün (A) fıkrasında düzenlenmiştir.
657 sayılı Kanunun 36/A-2 maddesinde, "Dört yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan öğretmenlik hizmetinde çalışanlar . öğrenimlerine göre tesbit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece," verileceği hükme bağlanmıştır. Mühendislik mezunu memurların bu hüküm kapsamında ilave derece alabilmesi için mühendis kadrosuna atanması veya teknik hizmetleri sınıfında görev almasının gerekli olmadığı, sadece diplomanın ibrazının yeterli olduğu anlaşılmaktadır. Mülga Devlet Personel Başkanlığının istikrar kazanmış görüşleri de bu yöndedir.
Benzer bir durum, 36/A-5 maddesi kapsamına girenler için söz konusudur. Buna göre, dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerleri (Hayvan sağlığı dahil) Biyolog unvanına sahip akademik personel giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınmaktadır. Bu hükümde yer alan ilave dereceyi alabilmek için sağlık bilimleri lisansiyeri sayılmak yeterli olup, ilgili kadroya atanma ya da sağlık hizmetleri sınıfı kapsamında bir görevde bulunmaya gerek yoktur. Örneğin biyoloji mezunu bir VHKİ diplomasını ibraz ettiğinde bir dereceden yararlanması gerekmektedir.
Diğer taraftan, 36/A-4 maddesinde sayılan unvanlara sahip olanlar ile madde metninde belirtilen eğitim kurumlarından mezun olanlara da bir derece verileceği hükme bağlanmış, ancak bu maddedeki bir dereceden yararlanabilmenin koşulu olarak teknik hizmetler sınıfında görev alma zorunlu tutulmuştur. Bu hükme göre örneğin teknisyen kadrosunda görevli personel kimya bölümünden mezun olup kimyager unvanını aldığında kimyager kadrosuna atanma şartı aranmaksızın bir dereceden yararlanabilecektir. Bu durum teknisyen kadrosunun teknik hizmetler sınıfı kapsamında bir kadro olmasından kaynaklanmaktadır. VHKİ unvanlı personel kimya bölümünden mezun olup kimyager unvanını alsa bile teknik hizmetler sınıfında olmadığı için bir derece alamayacaktır.
Sonuç olarak 36/A-2 veya 36/A-5 maddelerinde sayılan unvanları öğrenim durumuyla ihraz eden memurların unvan veya hizmet sınıfı farketmeksizin bir dereceden yararlanması gerektiğini, bu kapsamda mühendislik mezunu itfaiye erinin diplomasını ibraz etmesiyle teknik hizmetler sınıfında görev alıp almadığına bakılmaksızın ilave dereceden yararlanacağını değerlendirmekteyiz.
