Kamu Denetçiliği Kurumu’nun vermiş olduğu kararların tavsiye niteliği taşıyor olsa da konunun mahkemelere taşındığında önemli bir karine oluşturduğu unutulmamalıdır.

TAYİNİN ÇIKTIĞI YERDE ÖDENMEDİ

Bir Milli Eğitim Müdürlüğünde öğretmen olarak görev yapan devlet memurunun, tayininin çıktığı okulun anlaşmalı olduğu bankanın kalan süre için promosyon ödemesi yapmaması üzerine Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurdu.

KDK, HAKSIZ UYGULAMA DEDİ

Şikayetçinin başvurusunu inceleyen Kamu Denetçiliği Kurumu, tayin olunan yerde banka promosyon anlaşmasının kendisine ödenmemesini haksız uygulama bularak idareye gerekli düzeltme iş ve işlemlerinin yapılmasını tavsiye etti.

Banka promosyonu ile ilgili yaşanan olay ve KDK süreci aşağıda yer almaktadır.

Şikayet başvurusunda başvuran özetle;

1- Samsun İli 19 Mayıs İlçesi Ballıca Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Elektrik Elektronik Teknolojisi Alanı Öğretmeni olduğunu, Samsun Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 21/07/2023 Tarih, Sayılı Kararnamesi ile Samsun Çarşamba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinden, Ballıca Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesine atandığını,

2- 19 Mayıs İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Akbank T.A.Ş. (Bafra Şubesi) arasında yapılan, 01.05.2022 tarihinden itibaren 36 Ay süreyi kapsayan Maaş Promosyon Sözleşmesi kapsamında öngörülen bütçenin, atama tarihinden itibaren hesaplanarak tarafına ödenmesi için dilekçe ile talepte bulunduğunu,

3- İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün “Eksik evrak (Önceki okulumdan promosyon almadığım ya da iade ettiğimi ifade eden belge) tespit edildiğinden işleme alınmamıştır.” içerikli 24.11.2023 tarih, sayılı cevabi yazısı ile reddedildiğini,

4- Önceki okulunda Yapı Kredi Bankasından Promosyon aldığını,

5- İlgili bankanın yer değişikliğinde promosyon iadesi istemediğini, yeni görev yerinde ise; Ak Bank ile sözleşme yapıldığını belirterek; kalan süreyi kapsayan promosyonun tarafına ödenmesini,

talep etmektedir.

Başvuranın talebine Kamu Denetçiliği tarafından verilen tavsiye kararı promosyon ödemelerinde önemli bir adım olmuştur. Karara şağıda yer veilmiştir.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)

SAYI : 2024/2568-S.24.4122  BAŞVURU NO : 2024/917 KARAR

TARİHİ : 06/03/2024

TAVSİYE KARARI BAŞVURAN :

BAŞVURUYA KONU İDARE : 19 MAYIS İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

BAŞVURUNUN KONUSU : Başvuranın, hak ettiği promosyon ödemesinin yapılması talebi hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ : 19/01/2024

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Kurumumuza (T.C Kimlik No: ) tarafından yapılan şikayet başvurusunda başvuran özetle; Samsun İli 19 Mayıs İlçesi Ballıca Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Elektrik Elektronik Teknolojisi Alanı Öğretmeni olduğunu, Samsun Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 21/07/2023 Tarih, Sayılı Kararnamesi ile Samsun Çarşamba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinden, Ballıca Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesine atandığını, 19 Mayıs İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Akbank T.A.Ş. (Bafra Şubesi) arasında yapılan, 01.05.2022 tarihinden itibaren 36 Ay süreyi kapsayan Maaş Promosyon Sözleşmesi kapsamında öngörülen bütçenin, atama tarihinden itibaren hesaplanarak tarafına ödenmesi için dilekçe ile talepte bulunduğunu, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün “Eksik evrak (Önceki okulumdan promosyon almadığım ya da iade ettiğimi ifade eden belge) tespit edildiğinden işleme alınmamıştır.” içerikli 24.11.2023 tarih, sayılı cevabi yazısı ile reddedildiğini, önceki okulunda Yapı Kredi Bankasından Promosyon aldığını, ilgili bankanın yer değişikliğinde promosyon iadesi istemediğini, yeni görev yerinde ise; Ak Bank ile sözleşme yapıldığını belirterek; kalan süreyi kapsayan promosyonun tarafına ödenmesini talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Kurumumuzun 24.01.2024 tarihli ve sayılı yazısı ile şikâyet başvurusunun çözüme kavuşturulması amacıyla 19 Mayıs İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünden bilgi ve belge talebinde bulunulmuştur. 19 Mayıs İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından Kurumumuza gönderilen 26.07.2023 tarihli ve sayılı cevabi yazı ve eklerinde özetle;

2.1 Başvuranın, Çarşamba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğretmeni iken 26.07.2023 tarihi itibariyle Ballıca Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde Elektrik ve Elektronik Teknolojisi öğretmeni olarak göreve başladığı,

2.2 Başvuranın, Çarşamba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğretmeni iken Çarşamba İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Yapı Kredi Bankası arasında imzalanan maaş ödemeleri protokol sözleşmesi kapsamında promosyon ödemesini aldığı,

2.3 19 Mayıs İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile AKBANK T.A.Ş arasında 01.05.2022 tarihinde 36 ay geçerli olacak şekilde imzalanan maaş ödemeleri protokol sözleşmesinin 12. Maddesinde; Kurumun sözleşmenin 1. Maddesinde belirtilen ödemelerine, Banka tarafından aracılık edilmesi karşılığında, nakdi olarak tek seferde ödenmek üzere kişibaşı 9.050TL bütçe ayrıldığını, Kurumda sonradan işe başlayan personel için ilk maaş aldığı aydan sözleşme vadesine oranla kıstelyevm hesabına göre ek bütçe tahsisi yapılacağı, ek bütçe tahsisi yapılacak kişilerin geldiği kurumdan iş bu sözleşeme vadesi ile çakışacak şekilde bütçe almadığını belgelemesi şartı olup, kontrolün yapılmasının Kurum sorumluluğunda olduğu bu kapsamda başvuranın geldiği kurum olan Çarşamba İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Yapı Kredi Bankası arasında imzalanan maaş ödemeleri protokol sözleşmesi kapsamında promosyon ödemesi aldığı için ödemenin yapılamayacağı belirtilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3. 2709 sayılı T.C. Anayasası’nın;

3.1 “Cumhuriyetin nitelikleri” başlıklı 2. maddesinde; “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir”,

3.2 “Yürütme yetkisi ve görevi” başlıklı 8. maddesinde; “Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı (…)(1) tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.”,

3.3 “I. Temel hak ve hürriyetlerin niteliği” başlıklı 12. maddesinde; “ Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Temel hak ve hürriyetler, kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva eder.”

3.4 “II: Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması” başlıklı 13. maddesinde; “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.”

3.5 “Mülkiyet hakkı” başlıklı 35. maddesinde; “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” 3.6 “Hak arama hürriyeti” başlıklı 36. maddesinde; “Herkes, meşrû vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir…”

3.7 “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkrasında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”

4. Birleşmiş Milletler İnsan Haklarının Geliştirilmesi ve Korunması İçin Kurulan Ulusal Kuruluşların Statüsüne İlişkin İlkeler/Paris Prensiplerinde; "...Ulusal kuruluşlar, yürürlükteki yasaları, mevzuatı ve yasa tasarıları ile yasa önerilerini incelerler ve metinlerin, insan haklarının temel ilkeleriyle uyumlu hale getirilmeleri için uygun gördükleri tavsiyeleri yaparlar; gerek gördükleri takdirde, yeni yasaların kabul edilmesini, yürürlükteki yasaların uyumlu hale getirilmesini ve idari önlemlerin alınmasını veya değiştirilmesini tavsiye ederler. Ulusal düzeyde yürürlükte olan yasaların, mevzuatın ve uygulamaların, insan haklarına ilişkin uluslararası belgeler ve mekanizmalarla uyumlu hale getirilmesini ve hayata geçirilmesini teşvik ederler ve sağlarlar."

5. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun görevi” başlıklı 5. maddesinde; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir….”

6. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 164. maddesinin dördüncü fıkrasında; "Üçüncü fıkra kapsamına giren personelin her türlü özlük haklarının ve tahakkuk işlemlerinin belli merkezlerden yapılabilmesi ve ödemelerin bankacılık sistemi aracılığı ile gerçekleştirilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmaya ve gerekli tedbirleri almaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.”,

7. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun “Üçüncü kişi yararına sözleşme” başlıklı 129. maddesi; “Kendi adına sözleşme yapan kişi, sözleşmeye üçüncü kişi yararına bir edim yükümlülüğü koydurmuşsa, edimin üçüncü kişiye ifa edilmesini isteyebilir. Üçüncü kişi veya üçüncü kişiye halef olanlar da, tarafların amacına veya örf ve âdete uygun düştüğü takdirde edimin ifasını isteyebilirler. Bu durumda, üçüncü kişi veya ona halef olanlar bu hakkı kullanmak istediklerini borçluya bildirdikten sonra, alacaklı borçluyu ibra edemeyeceği gibi, borcun nitelik ve kapsamını da değiştiremez.”,

8. 20/07/2007 tarihli ve 26588 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2007/21 sayılı Başbakanlık Genelgesinin,

8.1 4. maddesinde; "Banka tarafından verilecek promosyon miktarının tamamı personele dağıtılacaktır",

8.2 2. maddesinde; “ 2- Aylık ve ücretlerin hangi banka aracılığı ile ödeneceği, oluşturulacak üç kişilik bir komisyon tarafından istekli bankalardan teklif alınmak suretiyle tespit edilecektir. Komisyon, kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili biriminin harcama yetkilisinin başkanlığında söz konusu birimde görev yapan toplam personelin en az % 10’unun sendikalı olması halinde yetkili sendikadan bir üye ile merkez teşkilatında üst yönetici; taşra teşkilatında ise o birimin bağlı bulunduğu bir üst amir tarafından ilgili birimde görev yapanlar arasından seçilecek bir üyeden oluşacaktır. Yetkili sendikadan üye bulunmadığı durumlarda üçüncü üye ilgili birimde görev yapan personel arasından harcama yetkilisi tarafından seçilecektir. Protokol, komisyon tarafından belirlenen banka ile harcama yetkilisi tarafından imzalanacaktır…”

8.3 3. maddesinde; “3- Bankalar ile yapılacak protokollerin süresi iki yıldan az beş yıldan çok olmayacaktır.”

8.4 5. maddesinde; "5-Dağıtılacak promosyonlar, ilgili banka tarafından personel adına açılan hesaba aktarılmak suretiyle ödenecektir",

8.5 7. maddesinde; “7- Genelge çerçevesinde yapılacak uygulamalar kurum personelinin rahatlıkla bilgi edinebileceği şekilde ilan panoları ve internet siteleri yoluyla ilan edilecek, aleniyet ilkesine titizlikle riayet edilecektir.”

9. 17/07/2012 tarihli ve 28356 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğünün 34 Sıra No lu Genel Tebliğinin;

9.1 “Amaç ve kapsam” başlıklı 1. maddesinde; “Bu Tebliğin amacı, merkezi yönetim kapsamında yer alan kamu idarelerinde görevli kamu görevlileri ve işçilerin aylık ödemelerinin bankacılık sistemi aracılığı ile gerçekleştirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.”

9.2 “Aylıkların bankalar aracılığıyla ödenmesi” başlıklı 4. maddesinde; “Merkezi yönetim kapsamında yer alan kamu idarelerinde çalışan kamu görevlileri ile işçilerin aylıkları bankalar aracılığıyla ödenir…”

9.3 “Aylıklardan yapılacak bazı kesintiler” başlıklı 9. maddesinde; “ Bankalarla yapılacak protokolde kamu görevlileri ile işçilerin yazılı talebi halinde yapılacak özel kesintilerin aylıklardan kesilmesinin sağlanmasına yönelik hususlara da yer verilebilir.

Ancak, söz konusu kesintilere aylık bordrolarında yer verilmez…Kamu görevlileri ile işçilerin talebi halinde, banka hesaplarına aktarılan tutar üzerinden bankaca söz konusu kesintilerin yapılabilmesi, harcama birimi ile banka şubesi arasında yapılacak protokolle kararlaştırılabilir.” düzenlemeleri yer almaktadır.

IV. KAMU DENETÇİSİ ARİF DÜLGER ’İN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ

10. Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; hazırlanan “Tavsiye Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

IV. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

11. Başvuran, 1 numaralı paragrafta ayrıntılarına yer verilen başvurusunda; 26.07.2023 tarihinden itibaren çalıştığı kurum olan Çarşamba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ile AKBANK arasında yapılan promosyon sözleşmesinin bitim tarihine kadar hak ettiği promosyon ödemesinin yapılması yönünde karar verilmesini talep etmektedir.

12. Somut olayda idare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinde;

12.1 Başvuranın, Çarşamba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğretmeni iken Çarşamba İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Yapı Kredi Bankası arasında 15.03.2023 – 14.12.2026 tarihleri arasında geçerli olacak şekilde imzalanan maaş ödemeleri protokol sözleşmesi kapsamında 15.000TL promosyon ödemesi aldığı,

12.2 Akabinde Çarşamba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğretmeni iken 26.07.2023 tarihi itibariyle Ballıca Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde Elektrik ve Elektronik Teknolojisi öğretmeni olarak göreve başladığı,

12.3 19 Mayıs İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile AKBANK T.A.Ş arasında 01.05.2022 tarihinde 36 ay geçerli olacak şekilde imzalanan maaş ödemeleri protokol sözleşmesi kapsamında promosyon ödemesi yapılması talebinde bulunduğu,

12.5 İdare tarafından; başvuranın geldiği kurum olan Çarşamba İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Yapı Kredi Bankası arasında imzalanan maaş ödemeleri protokol sözleşmesi kapsamında promosyon ödemesi aldığı için ödemenin yapılamayacağı gerekçesiyle ret işlemi tesis edildiği anlaşılmıştır.

13. Başvuranın; “tarafına promosyon ödemesi yapılması ” talebine ilişkin olarak;

13.1 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 164’üncü maddesinde, madde kapsamına giren personelin her türlü özlük haklarının ve tahakkuk işlemlerinin belli merkezlerden yapılabilmesi ve ödemelerin bankacılık sistemi aracılığı ile gerçekleştirilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmaya ve gerekli tedbirleri almaya Maliye Bakanlığı’nın yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. Söz konusu düzenleme gereğince çıkarılan 17/07/2012 tarihli ve 28356 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün 34 Sıra No’lu Genel Tebliği’nde ise; kamu personelinin maaşlarının bankalar vasıtasıyla ödenmesine yönelik usul ve esaslar belirlenmiştir.

13.2 Bu doğrultuda kamu personelinin maaşlarının ödenmesi için ilgili kurumlarla anlaşan bankalar, söz konusu mâli haklara ilişkin protokoller akdetmekte ve bu protokoller gereğince elde ettiği gelirler üzerinden, “promosyon” adı verilen ek mâli imkânları ilgili kurumlara sağlamaktadır. Bankaların sunduğu bu imkânların, kamu kurum-kuruluşları tarafından ne şekilde değerlendirileceği ve personelin bunlardan yararlanıp yararlanmayacağına ilişkin olarak 20/07/2007 tarihli ve 26588 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2007/21 sayılı Başbakanlık Genelgesi hazırlanmıştır.

13.3 20/07/2007 tarihli ve 26588 sayılı Resmî Gazete' de yayımlanan "Banka Promosyonları" konulu 2007/21 sayılı Başbakanlık Genelgesi'nin 1. Maddesinde; "Kamu görevlilerinin aylık ve ücretlerinin Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü'nün (6) Sıra Nolu Tebliği'nde belirtilen esas ve usuller çerçevesinde bankalar vasıtasıyla ödenmesine devam edilecektir.” kuralına; 10/08/2010 tarihli ve 27668 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2010/17 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile değişik 4. Maddesinde; "Banka tarafından verilecek promosyon miktarının tamamı personele dağıtılacaktır." kuralına; 05/08/2008 tarihli ve 26958 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2008/18 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile değişik 5. maddesinde ise, "Dağıtılacak promosyonlar, ilgili banka tarafından personel adına açılan hesaba aktarılmak suretiyle ödenecektir.” kuralına yer verilmiştir.

13.4 Somut olayda idareler tarafından akdedilen protokoller incelendiğinde;

13.4.1 Başvuranın, Çarşamba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğretmeni iken Çarşamba İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Yapı Kredi Bankası arasında 15.03.2023 – 14.12.2026 tarihleri arasında geçerli olacak şekilde imzalanan maaş ödemeleri protokol sözleşmesinin “Kuruluşun Geri Ödeme Yükümlülüğüne İlişkin Hükümler” başlıklı 10. Maddesinde özetle; her bir personele ait maaş hesabına protokolün yürürlüğe girmesini müteakiben 15 beş iş günü içerisinde kişi başı toplam 15.000TL ödeme yapılacağının kararlaştırıldığı ve başvuranın da söz konusu promosyon ödemesini aldığı, promosyon sözleşmesinde; promosyon alıp da sözleşme süresi içerisinde başka bir kuruma atanan personel için promosyon tutarının iadesine yönelik herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı,

13.4.2 Başvuranın, Çarşamba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğretmeni iken 26.07.2023 tarihi itibariyle Ballıca Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde Elektrik ve Elektronik Teknolojisi öğretmeni olarak göreve başladığı, 19 Mayıs İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile AKBANK T.A.Ş arasında 01.05.2022 tarihinde 36 ay geçerli olacak şekilde imzalanan maaş ödemeleri protokol sözleşmesinin 2. Maddesinde; Banka’nın Kurum personelinin maaş ve diğer ödemelerine aracılık hizmetinin sözleşmenin imzalanma tarihi itibariyle 466 kişi kapsamakla birlikte, sözleşme süresi içerisinde Kuruma yeni alınacak personel ödemelerinin de sözleşmede belirlenen koşullar kapsamında Bankadan ödeneceğinin belirtildiği, 12. Maddesinde; Kurumun sözleşmenin 1. Maddesinde belirtilen ödemelerine, Banka tarafından aracılık edilmesi karşılığında, nakdi olarak tek seferde ödenmek üzere kişibaşı 9.050TL bütçe ayrıldığını, Kurumda sonradan işe başlayan personel için ilk maaş aldığı aydan sözleşme vadesine oranla kıstelyevm hesabına göre ek bütçe tahsisi yapılacağı, ek bütçe tahsisi yapılacak kişilerin geldiği kurumdan iş bu sözleşeme vadesi ile çakışacak şekilde bütçe almadığını belgelemesi şartı olup, kontrolün yapılmasının Kurum sorumluluğunda olduğu hususlarının belirtildiği anlaşılmıştır.

13.5 Davacının; promosyon ödenmesi talebinin, idare tarafından yeni atandığından bahisle reddedilmesi üzerine açılan bir iptal davasında; Mahkeme özetle; davalı idare tarafından, maaşların alındığı bankayla imzalanan protokol tarihi itibariyle görevli olan her bir personele ödeme yapıldığı, davacının bu tarihten sonra göreve başlaması nedeniyle davacıya ödeme yapma imkanı bulunmadığı öne sürülmüş ise de, Başbakanlığın gerek 20.07.2007 tarih ve 26588 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan promosyon genelgesinde ve gerekse anılan genelgede değişiklik yapan 2008/18 sayılı Genelgesinde, bu tür promosyon ödemelerinin personele peşin olarak yapılması yönünde bir düzenleme getirmediği gibi, imzalanan protokolün ileriye dönük sonuçlar doğurduğu ve protokol imzalandığı ve ödeme yapıldığı tarihte protokol kapsamı dışında bir kurumda görev yapmakta iken, ödeme yapıldıktan sonra protokol kapsamındaki bir kuruma atanan personelin protokol sonuna kadar maaşını anılan bankadan alacağı da dikkate alındığında, maaş ve diğer özlük haklarını anılan banka aracılığı ile elde eden ve protokol sonuna kadar da bu şekilde elde etmeye devam edecek olan personelin, protokol kapsamında yapılan ödemeden yararlandırılmasının hakkaniyet ilkesinin bir gereği olduğu, protokolün kalan süresiyle orantılı şekilde promosyon ücretinden yararlandırılması gerekirken, maaş protokolü imzalandıktan ve promosyon payları mevcut personele ödendikten sonra göreve başlaması gerekçe gösterilerek, hali hazırda devam edecek olan protokol uyarınca yapılan ödemelerden yararlandırılmamasına dair işlemin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu belirtmiştir.(Ordu İdare Mahkemesinin; 2010/1327 Esas, 2011/1460 Karar sayılı ve 28.11.2011)

13.6 Kurumumuza yapılan “Banka ile yapılan promosyon protokolünden sonra göreve başlayan şikâyetçiye promosyon ücreti ödenmemesi” konulu başvuru hakkında; idarenin de iradesini ortaya koyarak imzaladığı protokolden kaynaklanan uyuşmazlıklarda idarenin hiçbir sorumluluğunun bulunmadığının kabul edilemeyeceği, bu anlamda idarenin, protokolü imzaladığı tarihte basiretli davranması gerektiği ve Kurumunda daha sonra yeni çalışanlar istihdam edileceğinin hesaplaması, öngörülebilirlik ilkesine uygun hareket edilerek sözleşme hükümlerini tartışarak imza altına alınması gerektiği, aksi takdirde İdarenin, Anayasanın 125. maddesinde de yer verildiği üzere, çalışanına vermiş olduğu bu zararı tazmin etmekle yükümlü olduğu, başvurucusunun mülkiyet hakkını ilgilendiren, kişisel hakkıyla ilgili, idarenin bankayla bir başkasının mülkiyet hakkına yönelik hakkından feragatini doğuracak şekilde protokol imzalamasının Medeni Kanunu, Borçlar Kanunu vb. mevzuat hükümlerine açıkça aykırı olduğu gibi sözleşme serbestisine de aykırı olduğu yine protokol tarihinden sonra göreve başlayan personele promosyon ödemesi yapılmamasının, Anayasanın 10. maddesinde yer alan eşitlik ilkesine de aykırılık teşkil edeceği, bu yönüyle idarenin şikâyete konu edilen işleminin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu değerlendirilmesiyle; protokol tarihinden sonra göreve başlayan başvurana, göreve başladığı tarihi ile söz konusu protokolün geçerli olduğu son tarih arasında hesaplanacak promosyon tutarının makul sürede ödenmesi ve promosyon sözleşmesi imzalanmasından sonra idarelerine açıktan veya naklen atanacak personelin olabileceğini göz önünde bulundurularak ileride yaşanabilecek benzer problemlerin önüne geçilmesi amacıyla bundan sonra yapılacak protokollerde bu durumların göz önünde bulundurulması hususunda Tavsiye Kararı verildiği anlaşılmıştır. (Bkz: Kamu Dnetçiliği kurumunun 2016/1517 Başvuru Numaralı ve 03/10/2016 sayılı Tavsiye Kararı)

13.7 Somut olayda; başvuranın “promosyon sözleşmesinin bitim tarihine kadar hak ettiği promosyon ödemesinin yapılması” talebinin, idare tarafından, protokol hükümleri kapsamında başvuranın geldiği kurum olan Çarşamba İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Yapı Kredi Bankası arasında imzalanan maaş ödemeleri protokol sözleşmesi kapsamında promosyon ödemesi aldığı için ödemenin yapılamayacağı gerekçesiyle ret edildiği görülse de; promosyon bedelinin, kamu personelinin aylık veya ücretinin tamamlayıcı parçası olduğu, başvuranın Çarşamba İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde çalışırken Yapı Kredi Bankasından maaşını aldığı ve bu kapsamda kendisine Yapı Kredi Bankası tarafından bir promosyon ödemesi yapıldığı, başvuranın göreve başlama tarihi olan 26.07.2023 tarihinden, protokolün geçerlilik süresi olan 36 aylık süre içerisinde, AKBANK A.Ş. aracılığıyla maaşını alacağı, mülkiyet hakkını ilgilendiren, kişisel hakkıyla ilgili, idarenin bankayla bir başkasının mülkiyet hakkına yönelik hakkından feragatini doğuracak şekilde protokol imzalamasının meri mevzuat hükümlerine ve sözleşme serbestisine aykırılık teşkil edeceği, idare tarafından imza altına alınan protokol metninin 12. Maddesinde; Kurum personeline nakdi olarak tek seferde kişibaşı 9.050 TL Nakit Promosyon ödemesi yapıldığı, , Kurumda sonradan işe başlayan personel için ilk maaş aldığı aydan sözleşme vadesine oranla kıstelyevm hesabına göre ek bütçe tahsisi yapılacağı hususlarının bulunduğu, protokolün imzalandığı tarihte görev yapmakta olan personele promosyon ödemesi yapılırken, protokol tarihinden sonra göreve başlayan personele söz konusu ödemenin yapılmamasının personel arasındaki çalışma barışına zarar vereceği, protokol imzalandığı ve ödeme yapıldığı tarihte protokol kapsamı dışında bir kurumda görev yapmakta iken, ödeme yapıldıktan sonra protokol kapsamındaki bir kuruma atanan personelin protokol sonuna kadar maaşını anılan bankadan alacağı da dikkate alındığında, maaş ve diğer özlük haklarını anılan banka aracılığı ile elde eden ve protokol sonuna kadar da bu şekilde elde etmeye devam edecek olan personelin, protokol kapsamında yapılan ödemeden yararlandırılmasının hakkaniyet ilkesinin bir gereği olduğu değerlendirilmektedir.

14. Başvuranın iddiaları, idarenin konuyla ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat, yargı kararları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; başvuranın, promosyon ödemesinin yapılması talebinin reddi işleminin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

15. İyi yönetim ilkelerine 28.03.2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup, idareden istenilen bilgi ve belgelerin süresi içinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği anlaşılmıştır.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

16. 14.06.2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 17 nci maddesinin sekizinci fıkrasına göre Kamu Denetçiliği Kurumuna dava açma süresi içinde yapılan başvuru, işlemeye başlamış olan dava açma süresini durdurmakta olup, anılan Kanunun 21’inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Kararın idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup ilgili İdarenin işlemine karşı Samsun İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre BAŞVURUNUN KABULÜNE;

19 Mayıs İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde göreve başladığı tarihten promosyon sözleşmesinin bitim tarihine kadar hak ettiği promosyon ödemesinin yapılması için gerekli iş ve işlemlerin makul sürede yapılması/yaptırılması hususunda 19 MAYIS İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,

6328 sayılı Kanunun 20 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, 19 Mayıs İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna, Kararın, BAŞVURANA ve 19 MAYIS İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE tebliğine; Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.

Şeref MALKOÇ

Kamu Başdenetçisi