Anayasa Mahkemesi'nin Kararı
22 Şubat 2023'te Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 187. maddesindeki "Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır, ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir" ifadesini ‘eşitlik ilkesini ihlal’ gerekçesiyle iptal etti. Hükümete, yeni yasal düzenleme için 9 ay süre verilmişti.
Yeni Düzenleme
“Kadının soyadı” maddesi, 9. Yargı Paketi’nde AYM’nin iptal ettiği şekliyle yer aldı. Yeni TMK 187. Madde’de şu ifadeler bulunuyor:
"Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır. Ancak kadın, evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Kadının soyadı, kendi soyadı ile önceki kocasının soyadından oluşuyorsa, kadın bu soyadlarından sadece birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabilir."
Düzenlemenin Gerekçesi
Düzenlemenin gerekçesinde, Anayasa’nın 41’inci maddesine atıf yapılarak, ailenin Türk toplumunun temeli olduğu vurgulandı. "Ailenin önemi değerlendirildiğinde, anne ve babanın ayrı ayrı soyadı kullanmaları, çocuk üzerinde olumsuz etkiler doğurabilecek ve çocuğun hangi soyadını kullanacağı ayrı bir tartışma konusu haline gelecektir. Bu durum, Türk toplumunun temeli olan aile bütünlüğüne zarar verebilecektir. Bu nedenle, AYM tarafından iptal edilen kanun hükmü yeniden düzenlenmiştir," denildi.
Kadın Derneklerinden Tepki
Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (TKDF) Başkanı Canan Güllü, paketteki düzenlemeyle AYM kararının tanınmadığını belirterek, Meclis’teki iktidar ve muhalefet partisi milletvekillerini bu düzenlemeye karşı çıkmaya ve AYM kararını uygulamaya çağırdı.
Yeni düzenleme, kadının soyadı kullanımında kısıtlamalar getirmeye devam ediyor. Kadın hakları savunucuları ve sivil toplum kuruluşları, AYM kararının tam anlamıyla uygulanmasını ve kadınların soyadı kullanımı konusunda daha özgür olmalarını talep ediyor. Meclis'teki gelişmeler ve düzenlemenin uygulanışı yakından takip edilecek.
