Bu durum, disiplin cezalarının hukuka uygunluğunu sorgulanabilir hale getirmektedir.
Disiplin Cezalarının Belirtilmesi
Disiplin cezaları verilirken, cezayı veren amir veya kurul, cezayı hangi maddenin hangi bendine dayanarak verdiğini açıkça belirtmelidir. Örneğin, bir disiplin soruşturması sonucunda memura, 657 sayılı Kanun’un 125. maddesinin A fıkrasının D bendi uyarınca “usulsüz müracaat veya şikayette bulunmak” fiilinden dolayı uyarma cezası verilmesi uygun görülmüşse, bu cezanın disiplin cezası yazısında açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Eğer sadece “125. madde uyarınca uyarma cezası” şeklinde genel bir ifade kullanılırsa, bu karar yargı mercilerince iptal edilebilir.
Danıştay Kararları
Konuya ilişkin olarak Danıştay’ın çeşitli kararları bulunmaktadır. Bu kararlarda, verilen cezanın hangi fiile ve hangi maddeye dayandığının belirtilmemesi, hukuka aykırılık olarak değerlendirilmektedir. Danıştay 12. Dairesi’nin 09/05/2014 tarihli ve Esas No: 2013/7372 Karar No: 2014/3573 sayılı kararı buna örnektir.
Bu kararda, davacıya isnat edilen “görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlamak” eylemi nedeniyle 657 sayılı Kanun’un 125/D-(c) bendi uyarınca kademe ilerlemesinin durdurulması cezası teklif edilmiş, ancak Merkez Disiplin Kurulu, “davacının iddia edilen fiili işlediğine dair kesin bir kanaat oluşmadığı” gerekçesiyle teklifi reddetmiştir. Daha sonra atamaya yetkili amir olan Bakan tarafından davacıya 1/20 oranında aylıktan kesme cezası verilmiştir. Ancak, bu cezanın hangi eyleme dayandığı ve hangi maddenin hangi bendi kapsamında verildiği belirtilmemiştir.
Danıştay, davacının disiplin suçu oluşturan eyleminin açıkça belirlenmemesi ve hangi madde kapsamında cezalandırıldığının ortaya konulmaması nedeniyle, cezanın belirginliği ilkesinin ihlal edildiğine hükmetmiştir. Bu nedenle, disiplin cezasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Disiplin Cezası Verilirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
1. Açıklık ve Belirginlik: Verilen cezanın hangi fiile dayandığı ve hangi maddenin hangi bendi kapsamında olduğu açıkça belirtilmelidir.
2. Hukuki Değerlendirme: Cezanın hukuki dayanağı, ilgili mevzuat ve yapılan fiil arasında net bir ilişki kurulmalıdır.
3. Disiplin Amirlerinin Görevi: Disiplin amirleri, soruşturma raporlarını dikkatle inceleyerek verilen cezanın hangi hükme dayandığını disiplin cezası yazısında açıkça belirtmelidir.
Bu hususlara dikkat edilmemesi halinde, disiplin cezaları yargı mercilerince iptal edilebilir ve bu durum idare açısından hukuki ve idari sorunlara yol açabilir. Memurlar hakkında verilen disiplin cezalarının hukuka uygunluğu, cezaların belirginliği ve hangi maddelere dayandığının açıkça belirtilmesi ile sağlanabilir. Disiplin amirlerinin ve idarecilerin bu konuda dikkatli olması, disiplin işlemlerinin hukuka uygun yürütülmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
