Memurlar, geriye dönük aile yardımı almak için kurumlarına başvurduğunda idareler, en fazla 3 ay geriye dönük ödeme yapabiliyordu.
Ancak, bu süreden daha fazla geriye dönük ödeme yapılması talepleri genellikle reddediliyordu.
Mahkeme Kararları ve Normlar Hiyerarşisi
Aksaray İdare Mahkemesi’nin 24/07/2013 tarihli ve E. 2013/367, K. 2013/675 sayılı kararı ile Manisa İdare Mahkemesi’nin 25/11/2014 tarihli ve E. 2014/367, K. 2014/798 sayılı kararlarında, aile yardımı ödeneğinin geriye dönük ödenebileceğine hükmedilmiştir. Kararlarda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi memurlara aile yardımının ne şekilde ve ne zaman ödeneceğinin açıkça hükme bağlandığı, ancak geriye dönük olarak talep edilemeyeceğine dair herhangi bir düzenleme bulunmadığı belirtilmiştir.
İlgili idareler, 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 36. maddesine dayanarak aile yardımı ödemesi yapılamayacağını belirtse de, bu toplu sözleşmelerin kamu görevlilerinin mevcut haklarına ilave haklar kazandırmayı amaçladığı, dolayısıyla memurların mevcut haklarını kısıtlamaması gerektiği vurgulanmıştır. Danıştay 11. Dairesi’nin 13/06/2014 tarihli ve E:2013/3728, K:2014/4312 sayılı kararı da bu yöndedir.
Aile Yardımının Önemi ve Kazanılmış Haklar
Aile yardımı ödeneği, eşi çalışmayan ve bu nedenle geliri azalan ailelerin korunması amacını taşır. Anayasa Mahkemesi’nin 03/04/2001 tarihli ve E: 1999/50, K: 2001/67 sayılı kararında, kazanılmış hak; “kişinin bulunduğu statüden doğan, tahakkuk etmiş ve kendisi yönünden kesinleşmiş ve kişisel alacak niteliğine dönüşmüş hak” olarak tanımlanmıştır.
Bu nedenle, eşinin çalışmaması nedeniyle aile yardımı almaya hak kazanan memurun, bu durumu geç bildirmesi anılan hakkın kazanılmasını olumsuz etkilemez.
Ombudsmanlık Kararı
Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık), 04/04/2024 tarih ve 2024/3799-S.24.5997 sayılı kararı ile, geriye dönük aile yardımı ödemeleri konusunda memurların lehine karar vermiştir.
Bu karara göre, memurun durumunu belgeyle kanıtlaması halinde, aile yardımı ödeneğinin geriye dönük olarak ödenmesi gerekmektedir. Bu gelişme, memurların aile yardımı haklarını daha etkili bir şekilde kullanabilmelerine olanak sağlayacaktır.
