Aile hekimleri, kamu hizmeti veren devlet memurlarıdır. Ancak, kamu hizmeti vermelerine rağmen, çalıştıkları kamu binalarına kira ödeyen tek devlet memurları da yine aile hekimleridir.
Hekimlerin İş Yükü ve Ekstra Sorumluluklar
Aile hekimlerine yalnızca sağlık hizmeti sunmak değil, hekimlikle ilgisi olmayan birçok ek görev de verilmiştir. Baca temizliği, kanalizasyon onarımı gibi bina bakımına dair işler de aile hekimlerinin görevleri arasına eklenmiştir. Bu durum, hekimlerin asli görevlerinden sapmalarına neden olurken, sistemin verimliliğini ve hekimlerin motivasyonunu olumsuz yönde etkilemektedir.
Aile Hekimlerinin İzin Sorunu
Aile hekimleri ve aile sağlığı çalışanları, yasal hakları olan yıllık izinlerini aldıklarında ücret kesintisiyle karşı karşıya kalmaktadırlar. İzinli olduklarında yerlerine bakacak başka bir hekim ya da hemşire bulunmazsa, maaşlarında kesinti yapılmaktadır. Ücretlerin düşük olmasından dolayı, birçok hemşire görev yerlerine geri dönmeyi tercih etmektedir. Bu da, hekimlerin iş yükünü daha da artırmaktadır.
Artan İş Yükü ve Eksik Kadrolar
2021 yılında çıkarılan Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliği ile hekim ve hemşirelere cezai nitelikte yeni yükümlülükler getirilmiştir. Yönetmelik, zaten zor koşullarda çalışan sağlık personeline daha fazla iş yükü getirmiş, cari giderler için ayrılan ödenekler ise enflasyon düzenlemeleri yapılmadığı için yetersiz kalmıştır. Bu durum, özellikle hemşirelerin sistemden çıkmasına ve kadroların boş kalmasına neden olmaktadır.
Aile Hekimliği Sisteminde Mevcut Problemler
2022 yılında Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan "Aile Sağlığı Merkezlerinin Asgari Fiziki Şartları ve Teknik Donanımı ile Bakımı ve Onarımı" konulu yazı ile aile hekimlerine daha fazla sorumluluk yüklenmiştir. Hekimlerin iş yükü artarken, bu yüklerin hekimlik dışı olması, sağlık hizmetlerinin niteliğini düşürmektedir.
Aile hekimliği sisteminin asıl amacı, bireylere en iyi koruyucu sağlık hizmetini sunmak ve sistemi Avrupa’daki örneklerle aynı seviyeye getirmek olmalıdır. Ancak ülkemizde hekimlere yüklenen gereksiz görevler ve kötü çalışma koşulları, sistemin sürdürülebilirliğini tehlikeye atmaktadır.
Sonuç: Aile Hekimliği Sistemindeki Reform İhtiyacı
Aile hekimliği ile ilgili çıkan her yeni yönetmelik ve genelge, sistemi iyileştirmek yerine mevcut sorunları daha da karmaşık hale getirmektedir. Aile hekimlerinin ve aile sağlığı çalışanlarının daha verimli çalışabilmesi için, sağlık hizmetlerine odaklanmaları ve iş dışı yüklerden arındırılmaları gerekmektedir.
