Emeklilik dönemini hesaplayan kamu kurumlarında çalışan memurlar ve sgk kapsamındaki işçilerin hakkında bilgi sahibi olmak istediği konulardan biri de yıpranma hakkı konusudur. Asıl adı itibari hizmet süresi olan yıpranma payı ile ilgili soruların cevaplarını arayan kişiler için hazırladığımız haberimizin detayları…
Hemşireler İçin Yıpranma Payı Hesaplama Rehberi: FHZ Nasıl Öğrenilir? başlıklı haberimiz ile hemşire yıpranma payı konusu hakkında daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Yıpranma Payı – İtibari Hizmet Süresi – Fiili Hizmet Süresi Uygulamasından Yararlanabilecek Kişiler:
1- CIVA ÜRETİMİ İŞLERİ SANAYİİ
• Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işlerde çalışanlar.
• Cıva izabe fırınlarında görülen işlerde çalışanlar.
2- KURŞUN VE ARSENİK İŞLERİ
• Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle yapılan kurşun alaşımı işlerinde çalışanlar.
• Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı işlerinde çalışanlar.
• Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işlerinde çalışanlar.
• Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu, üstübeç artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi için yapılan izabe işlerinde çalışanlar.
3- ÇİMENTO FABRİKALARI
• İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme ve karıştırma işlerinde çalışanlar.
• Klinkeri öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma işlerinde (otomatik olarak tozun etrafa yayılmasını önleyici bir düzenleme yapılmadığı takdirde) çalışanlar.
• Otomatik fırınlarda pişirme işlerinde çalışanlar.
4- CAM FABRİKA VE ATÖLYELERİ
• Ateşçilik işlerinde çalışanlar.
• Ayna camı sanatında potalı cam dökümü işlerinde (potalar kalıp masasına mekanik araçlarla taşınmadığı takdirde) çalışanlar.
• Cam yapımında kullanılan ilkel maddeleri toz haline getirme, eleme, karıştırma ve kurutma işlerinde (bu işleri yapmak üzere tam kapalı odalar içinde otomatik makineli tesisat veya çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) çalışanlar.
• Basınçla yapılan cam işlerinde (cam tazyiki işleri) çalışanlar.
• Eritme işlerinde (otomatik besleme fırınlarıyla çalışılmadığı takdirde) çalışanlar.
• Traş işlerinde çalışanlar.
• Üfleme işlerinde (tamamen otomatik makinelerle yapılmadığı takdirde) çalışanlar.
• Yayma fırınlarında düzeltme işlerinde çalışanlar.
• Camı fırın başından alma işlerinde çalışanlar.
• Asitle hak ve cilâlama işlerinde çalışanlar.
• Pota ve taş odalarında görülen işlerde çalışanlar.
• Basınçlı havayla kum püskürten cihazlarla yapılan işlerde (çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) çalışanlar.
5- KOK FABRİKALARIYLA TERMİK SANTRALLER
• Kok fabrikalarında kömür ve ocak işlerinde çalışanlar.
• Gazın geçtiği cihaz ve boruların onarılması ve temizlenmesi işlerinde çalışanlar.
• Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör, doldurma, boşaltma ve temizleme işlerinde çalışanlar.
• Termik santrallerle her çeşit buhar kazanlarının kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işlerinde çalışanlar.
• Kimyasal arıtma işlerinde çalışanlar.
• Elektrik enerji üretim santrallerinin kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işlerinde çalışanlar.
6- DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI
• Sıcak veya sıvı haldeki cürufun taşınması ve işlenmesi işlerinde çalışanlar.
• Demir izabe fabrikalarında cevherin demire çevrilmesi işleriyle boru fabrikalarının fırın ve döküm dairelerinde yapılan işlerinde çalışanlar.
• Haddehanelerde (soğuk demirle çalışılan haddehaneler hariç), fırınlarda, hadde serilerinde, haddehaneyi kızgın veya sıvı çelik yahut demirle besleyen tesisat ve araçlarla görülen işlerle kızgın halde olan yarı mamul parçaların kesilmesi ve hazırlanması işlerinde çalışanlar.
• Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla veya mekanik olarak taşınmasına ilişkin işlerde çalışanlar.
• Çelikhanelerin çelik yapılan fırınlarıyla bunların teferruat ve eklentilerinden olan ikinci derecedeki fırınlarda ve konvertörlerde yapılan işlerinde çalışanlar.
7- ALÜMİNYUM FABRİKALARI
• Alüminyum bronzu hazırlama işlerinde çalışanlar.
• Alüminyum oksit üretimi işlerinde çalışanlar.
• Alüminyum madeni üretimi işlerinde çalışanlar.
8- YERALTI İŞLERİ
• Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar.
9- DÖKÜM FABRİKALARI
• Maden eritme ve dökme işlerinde çalışanlar.
• Döküm şarjının hazırlanması ve her çeşit maden eritme (izabe) fırınlarının döküme hazır duruma getirilmesi işlerinde çalışanlar.
• Döküm kalıp ve maçalarının yapılması ve döküme hazır duruma getirilmesi işlerinde çalışanlar.
10- ASİT ÜRETİMİ YAPAN FABRİKA VE ATÖLYELER
• Asidin yapılma safhalarındaki işlerinde çalışanlar.
• Asit için hammaddelerin hazırlanması işlerinde çalışanlar.
• Baca gazlarından asit elde edilmesi işlerinde çalışanlar.
11- RADYOAKTİF VE RADYOİYONİZAN MADDELERLE YAPILAN İŞLER
• Doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işlerde çalışanlar.
12- SU ALTINDA VEYA SU ALTINDA BASINÇLI HAVA İÇİNDE ÇALIŞMAYI GEREKTİREN İŞLER
• Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 20- 35 metreye kadar derinlik veya 2-3,5 kg/cm2 basınçta yapılan işlerde
çalışanlar.
• Dalgıçlık işinde çalışanlar.
• Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar.
13- EMNİYET VE POLİS MESLEĞİNDE, MİLLİ İSTİHBARAT TEŞKİLÂTINDA
• Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen Milli İstihbarat Teşkilâtında süreler dahil polis memuru, başpolis memuru ve kıdemli başpolis memuru, komiser yardımcısı, komiser, baş komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları,
Milli İstihbarat Teşkilâtı mensupları.
14- İTFAİYE VEYA YANGIN SÖNDÜRME İŞLERİ
• Yangın söndürme işlerinde çalışanlar.
15- BASIN VE GAZETECİLİK MESLEĞİNDE
• Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle fiilen çalışanlar.
16- TÜRK SİLÂHLI KUVVETLERİNDE
• Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erler.
17- TÜRKİYE RADYO-TELEVİZYON KURUMU
• Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle; Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlar.
18- TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
• Yasama organı üyeleri ile dışarıdan atanan bakanlar.
19- CEZA İNFAZ KURUMLARINDA
• Ceza infaz kurumu müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, infaz ve koruma memuru unvanlı kadrolarda bulunanlar ile Adalet Bakanlığı taşra teşkilatına tahsisli kadro veya pozisyonlarda bulunup ceza infaz kurumlarında görev yapan ve ceza infaz kurumlarında hükümlü ve tutuklularla bilfiil irtibat içinde olan diğer görevliler.
20- İNSAN SAĞLIĞINA İLİŞKİN İŞLER
1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San´atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu ve 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun kapsamında sağlık meslek mensubu sayılan ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışanlar.
Yukarıda belirtildiği şekilde sigortalılık süresine ilave, emeklilik yaşından da indirim yapılacak kişiler aşağıda belirtilmiş olup, bunlara yapılacak ilaveler Yıpranma Payları – Fiili Hizmet Süresi Zammı Tablosunda yer almaktadır.
