TÜİK’e Eleştiriler Geldi
Çarpıcı tablo, hükümetin kemer sıkma politikalarında TÜİK’in bir araç olarak kullanıldığını gösterdi. Hazine Bakanı Mehmet Şimşek’in görevi devraldıktan sonra verdiği rasyonalite mesajları ve Merkez Bankası’ndaki değişimle birlikte TÜİK’te de bir normalleşme beklentisi oluşmuştu. Ancak, hükümetin ekonomik krizin faturasını dar gelirli vatandaşlara yükleme eğilimi, TÜİK’in tartışmalı verileriyle devam etti.
TÜİK’in Açıklamaları
TÜİK’in Haziran enflasyon verileri, sokağın gerçeklerinden uzak olduğu gerekçesiyle eleştirildi. Kurumun, ev taşıma maliyetini 10 bin lira, dana etinin kilosunu 433 lira, zeytinyağını 133 lira olarak hesapladığı ortaya çıktı. Sosyal medyada ‘TÜİK nereden alışveriş yapıyorsa biz de oraya gidelim’ paylaşımları yapıldı. Vatandaşlar, kağıt üzerindeki bu hesaplamaların milyonların cebinden eksiltildiğini belirtti.
TÜİK’in Nisan 2022’den bu yana madde sepeti verilerini açıklamaması tartışmaları büyüttü. Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş’ın paylaştığı verilere göre, peynirin kilogramı 147 lira, dana eti 433 lira, zeytinyağı 113 lira, doktor muayenesi 34 lira, kira 5 bin 844 lira, benzinli otomobil 1.1 milyon lira, yumurta 2.5 lira ve ekmek arası döner 77 lira olarak belirlendi. Bu rakamlar vatandaşlar arasında “TÜİK bizimle eğleniyor” benzetmelerine yol açtı.
Uzman Görüşlerinin Yorumları
Ekonomist Şenol Babuşcu, madde sepeti fiyatlarının ortaya çıkmasıyla ilgili, “Enflasyon düştü ama mal fiyatları düşmedi. Mal fiyatlarının düşmesi için negatif enflasyon olmalı” dedi. Ekonomist İris Cibre, “Bir şeyin fiyatı yanlışsa, değişimi de yanlıştır” yorumunu yaptı. Ekonomist Hakan Kara ise, “Madde fiyatı tüketicinin ödediği bedeli göstermez, önemli olan değişimidir” ifadesini kullandı.
DİSK'in Dava Açıklaması
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), TÜİK’in madde sepetini açıklamaması üzerine dava açmış ve kazandıkları davanın kesinleştiğini duyurmuştu. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “TÜİK yargı kararlarını çiğneme yeri değildir. Mahkeme kararları TÜİK Başkanlığı dahil herkesi bağlar” dedi. TÜİK ise, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan işlemlerde herhangi bir suç unsuru bulunmadığını ve DİSK’in şikayet başvurusunun reddedildiğini belirtti.
Ekonomistlerin Eleştirileri
Ekonomist Doç. Dr. Oğuz Demir, TÜİK’in açıklamadığı madde sepeti fiyatlarına ilişkin tespitin çarpıcı olduğunu belirterek, “Bu şeffaf olmayan yaklaşım güvensizlik yaratıyor” dedi. Tunç Şatıroğlu ise, “TÜİK enflasyonun doğru olmadığını iddia edenler şimdi yüzde 71 enflasyonun doğru olduğunu savunuyor” dedi. Analist Barış Soydan, “TÜİK’in verileri yanlışsa, reel faiz, reel kur, her şey yanlıştır” ifadelerini kullandı.
