Ancak geçmişi, bilimsel iddialarının önünde ciddi bir engel oluşturmaya devam ediyor.
CRISPR Deneyiyle Tüm Dünyayı Şoke Etmişti
He Jiankui, insan embriyoları üzerinde CRISPR teknolojisini kullanarak HIV’e karşı kalıtsal bağışıklık sağladığını açıklamış ve üç bebeğin genetiğini değiştirdiğini duyurmuştu. Ancak bu deneyin ailelere bilgi verilmeden yapılması ve etik kuralların ihlal edilmesi, bilim çevrelerinde sert tepkilere neden olmuştu.
Deney sonrası Çin devleti, insan embriyolarında genetik düzenlemeyi yasaklamış ve He Jiankui 3 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Laboratuvarı Yok, Ama Gündemden Düşmüyor
Cezasını tamamladıktan sonra kamuoyuna yeniden görünmeye başlayan He, Alzheimer ve kas hastalıkları (DMD) gibi genetik hastalıklar üzerine çalışmak istediğini söylüyor. Ancak şu anda ne resmi bir laboratuvarı ne de bir akademik kurumla bağlantısı bulunuyor. Ayrıca yurtdışına çıkışı da yasaklanmış durumda.
X (eski Twitter) platformunda laboratuvar fotoğrafları paylaşsa da Pekin’de gerçekten böyle bir tesis bulunmadığı ortaya çıktı. Çin hükümetiyle bağlantısının kalmadığını kabul eden He, buna rağmen bilimin geleceğiyle ilgili konuşması gereken kişinin kendisi olduğunu savunuyor.
“Etik Kurallar Bilimi Yavaşlatıyor” Diyor
He Jiankui, paylaşımlarında sık sık bilimsel ilerlemenin önündeki engelin “aşırı etik kaygılar” olduğunu öne sürüyor. Beyaz önlükle verdiği pozlarda, arka planda İncil ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in kitabı yer alıyor. Bilimsel faaliyetleri hakkında ise somut bilgi vermekten kaçınıyor.
CRISPR yöntemiyle genetiği değiştirilen üç bebeğin sağlık durumuna ilişkin de yalnızca “iyiler” demekle yetiniyor. Deneyin çocuklarda kalıcı bir etki bırakıp bırakmadığına dair herhangi bir bilimsel rapor açıklanmış değil.
Yatırım Arayışı ve Şeffaflık Sorunu
Kısa süreliğine Wuhan’da özel bir üniversitede çalıştığını söyleyen He, yabancı basına konuştuğu gerekçesiyle görevine son verildiğini iddia etti. Daha sonra Hainan Adası’na taşındığını, burada saldırıya uğradığını ve tekrar ayrıldığını anlattı.
Geçtiğimiz aylarda sosyal medyada yatırım çağrısında bulundu, ancak kısa süre sonra bu içerikleri kaldırarak yeterli finansmanı bulduğunu açıkladı. Kimden destek aldığı ise halen bilinmiyor.
Tartışmalar Bitmedi
He Jiankui’nin bilimsel dünyaya dönüş çabası, bazı çevrelerce tehlikeli bir yeniden başlatma girişimi olarak görülüyor. Bazı uzmanlar onu “tasarım bebekler çağına kapı aralamakla” suçlarken, diğerleri etik kuralları ihlal eden uygulamaların gelecekte daha büyük krizlere yol açabileceği konusunda uyarıyor.
