Bu durum, özellikle enflasyonun düşüşe geçtiği dönemlerde emekli olacakları ciddi şekilde etkileyecek. Örneğin, 2024 yılında emeklilik dilekçesi vermeyen bir çalışan, 2025 yılında aynı şartlarla emekli olduğunda 20.000 TL yerine 14.000 TL emekli maaşı alabilecek.
Emeklilik Maaşının Hesaplanması ve Etkileyen Faktörler
Emekli maaşı, yaşlılık sigortasından bağlanan bir gelir olarak, sigortalıların geçimlerini sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Emeklilik maaşı hesaplanırken; prime esas kazançlar, prim gün sayıları, aylık bağlama oranları, hizmetin geçtiği yıllar ve yaş faktörleri dikkate alınır.
Ayrıca, enflasyon ve ekonomik büyüme rakamlarındaki değişiklikler, emeklilik dilekçesi verilecek zamanı ve dolayısıyla bağlanacak maaşı etkileyen önemli unsurlardır.
2000 Yılından Sonra Uygulanan Sistem
2000 yılından sonra, emeklilik hesaplamalarında kullanılan gösterge sistemi terk edilerek, TÜFE ve GSYH gelişme hızı ile hesaplanan güncelleme katsayısı esası getirildi. Bu katsayı, sigortalıların prime esas kazançlarının güncellenmesinde belirleyici bir rol oynar. 2000-2008 yılları arasında, bu hesaplamada TÜFE ve GSYH’nin %100’ü dikkate alınırken, Ekim 2008’den itibaren TÜFE’nin %100’ü ve GSYH’nin %30’u dikkate alınmaya başlandı.
Güncelleme Katsayısı ve Emeklilik Aylıkları Üzerindeki Etkisi
Güncelleme katsayısı, emekli aylıklarının yıllar arasında farklılaşmasına neden olur. 2024 yılında emekli olanlar, bu yılın Ocak ve Temmuz aylarında verilen artışların tamamını maaşlarına yansıtarak %86,16 oranında bir artış elde edecekler. Ancak, 2025 yılında emekli olanlar, yalnızca 2024 yılı TÜFE’si ve büyüme hızının %30’unu maaşlarına yansıtabilecekler. Bu, emeklilik aylıklarında %30-35 arasında bir fark yaratacak.
Emekli Maaşındaki Büyük Farklar
2024 yılında emeklilik dilekçesi verenler ile 2025 yılında başvuranlar arasında maaş farkının %30’u aşması bekleniyor. Bu da, örneğin 20.000 TL emekli maaşı alabilecek bir kişinin, 2025 yılında aynı şartlarla 14.000 TL maaş alması anlamına geliyor. Aynı durum, 30.000 TL alabilecek bir kişinin 20.000 TL, 40.000 TL alabilecek bir kişinin ise 28.000 TL emekli maaşı almasıyla sonuçlanabilir.
Memur Emekliliğindeki Adaletsizlikler
Memurlar için durum daha da karmaşık hale geliyor. Geçen yıl memurlara verilen seyyanen zamların memur emeklilerine yansıtılmaması, memur ile emekli arasındaki bağı zayıflattı. Şu anda 50.000 TL maaş alan bir memur, emekli olduğunda 25.000 TL maaş alacak. Bu nedenle, birçok memur emeklilik yerine çalışmaya devam etmeyi tercih ediyor.
